Niet-alcoholische leververvetting (NAFLD en NASH)

Niet-alcoholische leververvetting is een ziekte waarbij er vet wordt opgestapeld in de lever. Er zijn twee soorten niet-alcoholische leververvetting:

• Niet-alcoholische leververvetting, ook wel NAFLD (non alcoholic fatty liver) genoemd: bij patiënten met NAFLD is er vetophoping in de lever, maar de lever is niet ontstoken.
• Niet-alcoholische steatohepatitis (NASH) of niet-alcoholische leverontsteking: bij patiënten met NASH is er vetophoping in de lever en is de lever wel ontstoken. NASH kan lijden tot levercirrose en leverkanker.

Ongeveer 20 à 30% van de mensen met niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) ontwikkelen NASH.

NASH is een leverontsteking die niet het gevolg is van het overmatig drinken van alcohol. Patiënten met NASH drinken meestal geen of weinig alcohol, maar ze krijgen wel dezelfde symptomen als patiënten die leverontsteking krijgen door het drinken van teveel alcohol.

De meeste patiënten met NAFLD en NASH hebben weinig tot geen symptomen.

Leverziekten veroorzaken meestal pas in een laat stadium klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten komen is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.

Patiënten met NASH worden vaak doorgestuurd via de huisarts naar een leverarts omwille van gestoorde levertesten in het bloed.

Als er dan toch klachten zijn van NASH zijn het vaak de volgende:

• Vermoeidheid
• Gewichtsverlies
• Spierzwakte

Vaak is de ziekte dan al vergevorderd en heeft er zich in de meeste gevallen reeds levercirrose ontwikkeld.

NALFD en NASH komen vaak voor in de westerse landen, en dan specifiek in de volgende patiëntengroepen:

• Mensen die overgewicht hebben (obesitas)
• Mensen die suikerziekte (diabetes mellitus) hebben, meer specifiek diabetes mellitus type 2.
• Mensen met het metabool syndroom.

Het metabool syndroom is een combinatie van 5 factoren waardoor de stofwisseling kan verstoord geraken:

• Taille omtrek
  • bij mannen: >102 cm;
  • bij vrouwen: > 88 cm.
• Verhoogde bloeddrukVerhoogd vetgehalte in het bloed (triglyceriden)
• Laag HDL-cholesterol
• Verhoogd bloedsuikergehalte

Niet-alcoholische leververvetting is het gevolg van een verstoorde vetstofwisseling en/of suikerstofwisseling in de lever waardoor vet zich zal ophopen in de levercellen. Leververvetting is een omkeerbaar proces. Dat houdt in dat de vetsopstapeling verdwijnt als de oorzaak wordt weggenomen.

Bloedonderzoek

De leverarts zal verschillende bloedtesten doen om andere onderliggende oorzaken van leverlijden uit te sluiten. Meestal wordt je dan ook getest op de volgende aandoeningen: hepatitis C, hepatitis B, enz.

FIB 4 score

De FIB 4 score is een score die wordt berekend op basis van enkele bloedwaarden (AST, ALT, bloedplaatjes) en je leeftijd. Op die manier kunnen we de patiënten indelen in groepen die meer risico hebben op de evolutie van NAFLD naar fibrose en cirrose.

Bij een bloedonderzoek wordt een buisje bloed afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Radiologisch onderzoek

Er zullen beelden genomen worden van de lever. Dit kan via een echografie, een CT scan of een MRI scan. Via deze onderzoeken krijgen we een goed beeld van de staat waarin de lever is en de graad van leververvetting en/of –ontsteking.

Fibroscan

NAFLD en NASH veroorzaken littekenweefsel op de lever. De fibroscan is een onderzoek waarbij de stijfheid van de lever wordt gemeten. Hoe meer littekenweefsel, hoe stijver de lever.
Een fibroscan is een onderzoek waarbij men een soort echokop plaatst tussen de ribben aan de rechterkant van het lichaam (plaats waar de lever zich situeert). Er worden kleine schokgolfjes naar de lever gestuurd. Het onderzoek duurt ongeveer 10 minuten en doet geen pijn.

Leverbiopsie

Een leverbiopsie is de enige test die met alle zekerheid kan zeggen of je leververvetting hebt en of je hierdoor leverontsteking hebt. Wanneer de arts twijfelt of  je leververvetting  hebt, hij graag wil weten of je geen andere leverziekte hebt of wanneer men wil weten of er ontsteking is in de lever, zal er gekozen worden voor een leverbiopsie. Een leverbiopsie kan duidelijkheid geven over de ernst van de ontsteking van de lever en het stadium van de ziekte.
Er bestaan twee soorten leverbiopsie:

• Percutane leverbiopsie: Bij deze biopsie prikt de arts doorheen de huid, tussen de ribben om een stukje lever weg te nemen. (link naar folder)
• Transjugulaire leverbiopsie: Wanneer er teveel risico op nabloeden is (bvb. Wanneer de patiënt een bloedverdunner neemt die niet kan gestopt worden, wanneer de patiënt een stollingsstoornis heeft, enz.) wordt er gekozen voor een transjugulaire leverbiopsie. Dit houdt in dat er via uw bloedvaten een klein stukje leverweefsel wordt weggenomen.

Na deze beide biopsies gaan de stukjes weefsel naar het labo om verder onderzocht te worden. De uitslag hiervan krijgt u op de volgende consultatie die kort nadien gepland wordt.

Leververvetting is een omkeerbaar proces. Dit betekent dat de vetopstapeling verdwijnt wanneer de oorzaak wordt weggenomen. De conditie van de lever kan dus verbeteren als er andere zaken worden behandeld die vaak samengaan met NASH.

Veranderen levensstijl

Door middel van minder inname van calorieën en meer lichaamsbeweging kan er gewichtsafname plaatsvinden. Een gewichtsafname van 5 à 10% leidt al tot vermindering van de leververvetting.

Deze levensaanpassingen maken helpt niet alleen de conditie van de lever verbeteren en dus ook de leververvetting, maar verminderd bijvoorbeeld ook het risico op een hartinfarct. Dit is belangrijk want patiënten met NASH hebben vaak ook een verhoogd risico op een hartinfarct.

Behandelen van de verhoogde bloedsuikerspiegel

Patiënten die naast leververvetting ook diabetes mellitus hebben, worden meestal ook door een arts gezien die hierin gespecialiseerd is (endocrinoloog). Vaak wordt hiervoor dan ook medicatie opgestart door hen.

Vitamine E

Als je een ernstige vorm hebt van NASH, en  je  geen diabetes of een hartziekte hebt, kan er vitamine E opgestart worden. Vitamine E zou de leverschade die veroorzaakt wordt door NASH wat verminderen volgens enkele wetenschappelijke studies.

Voorkomen van verdere schade aan lever

Wanneer je levervetting hebt, is het belangrijk om andere factoren die ook schade aan de lever toebrengen te vermijden. Bijvoorbeeld: geen overmatig gebruik van alcohol, geen medicatie nemen die schadelijk is voor de lever, je laten vaccineren tegen hepatitis  B, enz.

Operatie

Soms wordt bariatrische chirurgie aangeraden bij patiënten die moeite hebben met het verliezen van 5 à 10% van het lichaamsgewicht. Bariatrische chirurgie is een verzamelnaam voor alle operaties die tot doel hebben om gewicht te verliezen. Voorbeelden van zo’n operaties zijn een ‘gastric sleeve’ en een  ‘gastric bypass’.

Toekomst

Momenteel wordt er door farmaceutische firma’s veel onderzoek gedaan naar nieuwe medicatie om de vetopstapeling in de lever tegen te gaan. Deze medicatie wordt momenteel getest in vergevorderde fases van onderzoek. De medicatie bewees dus reeds zijn werkzaamheid en veiligheid, maar moet nu nog getest worden op grotere groepen patiënten. Ook in AZ Delta nemen we deel aan zo’n studies die een soort van deze medicatie test. Indien u een patiënt bent die lijdt aan NAFLD of NASH kan, en u bent geïnteresseerd in deze studies, kan u steeds het studieteam van de maag-, darm- en leverziekten bereiken:

• Lien Decaesteker: 051/23 75 12
• Elien De Cock: 051/23 75 34
• Ann D’Hondt: 051/23 75 33

‍

Lees hier meer over leververvetting [uptodate.com]

Lees hier meer over leververvetting [mlds.nl]